انتقاد از کتاب‌های درسی مدارس ادامه دارد/ حذف شعر از کتاب‌های فارسی اول و دوم دبستان+ نمودار

درس‌های کتاب‌های فارسی اول و دوم دبستان هیچ شعری ندارند، در این دو سال دانش‌آموزان ایرانی در مهمترین بخش آموزشی کتاب فارسی به طور جدی با شعر روبرو نمی‌شوند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب‌های درسی دانش‌آموزان، عموماً در درس زبان و ادبیات فارسی، در یکی دو سال گذشته گاه موضوع سوژه‌های داغ در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها بوده است؛ از انتساب برخی جعلیات به بزرگان شعر و ادب فارسی گرفته تا حذف و اضافه برخی مطالب در کتاب‌ها.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

در کنار این موارد، انجام تحقیقاتی در زمینه میزان تسلط دانش‌آموزان به مهارت‌های چهارگانه زبانی اعم از نوشتن، خواندن، شنیدن و صحبت کردن، نشان داده که فارغ‌التحصیلان مدارس چندان اشراف کافی بر برخی از این مهارت‌ها ندارد و با این شرایط، وارد دانشگاه می‌شوند. از سوی دیگر، بررسی سازمان سنجش با ارزیابی آزمون‌های سراسری در سال‌های مختلف نیز حکایت از نقصی بزرگ در یادگیری زبان و ادبیات فارسی در میان دانش‌آموزان دارد. بررسی جداول آماری منتشر شده توسط هفته‌نامه پیک سنجش در چهار سال اخیر نشان می‌دهد عملکرد داوطلبان کنکور سراسری در زبان فارسی وضعیت فاجعه‌باری داشته است. در سال‌های 95 تا 98 عملکرد داوطلبان در زبان فارسی نه تنها بهبودی نداشته بلکه تعداد افراد دارای عملکرد صفر یا منفی در این درس افزایش یافته است. 

اختاپوسی که استعدادها را می‌بلعدنتایج تأمل‌برانگیز یک آزمون جهانی: سقوط نسبتاً شدید دانش‌آموزان ایرانی در درست‌خواندن فارسی

حقیقت این است که آموزش زبان و ادب فارسی در مدارس ایران هم سهل است و هم ممتنع؛ هم می‌دانیم چیست و هم درک درستی از آن نداریم. سال‌ها است که پژوهشگران یکی از اصلی‌ترین علت‌ این ضعف را نوع تدوین کتاب‌های درسی در مقاطع مختلف تحصیلی عنوان کرده‌اند. مریم دانشگر، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در شماره اخیر خبرنامه گروه آموزش زبان فرهنگستان، به بخشی از این ضعف پرداخته است.

او از «شعر» به عنوان یکی از ابزارهای کاربردی برای یادگیری زبان فارسی یاد می‌کند که توانسته در دوره‌های مختلف تأثیر مثبت و ماندگاری بر ذهن دانش‌آموزان بگذارد. با این حال او در این یادداشت، از ضعف کتاب‌های درسی در توجه به این مقوله می‌گوید و می‌نویسد: گرچه شعر فارسی از گذشته‌های دور تاکنون در آموزش همه علوم نقش داشته است، برجسته‌ترین نقش آموزشی آن را باید آموزش زبان و سوادآموزی دانست؛ شعر یکی از کارآمدترین ابزارهای آموزش زبان فارسی از گذشته تاکنون بوده است. این کارآمدی به ویژه در دوره تحصیل ابتدایی، که دوره طلایی آموزش رسمی است، خود را نشان می‌دهد. شعر فارسی ابزار سحرآمیزی است که تخیل رنگین کودکان را شاداب و سرزنده می‌سازد و آموزش را برای آنان جذاب و لذت‌بخش می‌کند. برای اینکه بدانیم کتاب‌های درسی ابتدایی چگونه از این ابزار آموزشی که به وفور در اختیار فارسی‌زبانان است، استفاده می‌کنند آنها را ورق می‌زنیم و درس‌های کتاب فارسی را، که تنه اصلی آموزش در هر کتاب به شمار می‌روند، بررسی می‌کنیم.

اولین مسئله‌ای که جلب نظر می‌کند این است که درس‌های کتاب‌های فارسی اول و دوم دبستان هیچ شعری ندارند. یعنی در این دو سال دانش‌آموزان ایرانی در مهمترین بخش آموزشی کتاب فارسی به طور جدی با شعر روبرو نمی‌شوند؛ در حالی که نگاهی گذرا به پشت ویترین کتابفروشی‌ها نشان می‌دهد قصه‌های موزون و آهنگین بسیار مورد استقبال کودکان و خانواده‌ها بوده و هستند. نبودن شعر در درس‌های اصلی کتاب اول و دوم دبستان هیچ توجیهی ندارد و هرقدر در بخش‌های دیگر کتاب اشعاری از شاعران کودک گنجانده شود، نمی‌تواند این خلأ را جبران کند.

دانشگر با ارائه نموداری مقایسه‌ای بین کاربرد شعر و نثر در درس‌های کتاب‌های فارسی 12 پایه اضافه می‌کند: دو نکته مهم از این نمودار دریافت می‌شود: 1. استفاده از شعر در کتاب فارسی سیری صعودی دارد؛ یعنی در پایه‌های بالاتر از اشعار بیشتری استفاده شده است. این نکته‌ای مثبت و هم سو با اصول تألیف کتاب درسی و قواعد مرتبط با آموزش زبان و ادبیات فارسی است.

2.استفاده از شعر فارسی در کتاب فارسی سیری نامتناسب و ناقص دارد و به ویژه در دوره متوسطه یک و دو دچار آشفتگی و بی‌نظمی ناشی از نبودن نقشه و برنامه کلی در تدوین دروس شده است. این آشفتگی به ویژه در کاهش میزان استفاده از شعر در درس‌های کتاب فارسی پایه نهم و افزایش ناگهانی آن در پایه دهم به چشم می‌خورد؛ چنانکه حجم شعری که دانش‌آموز کلاس نهم در درس‌های کتاب فارسی می‌خواند چنان کاهش می‌یابد که معادل سه پایه پایین‌تر(کلاس ششم) می‌شود و آنچه در پایه دهم می‌خواند، چنان است که یک‌سوم حجم درس‌های کتاب را دربرمی‌گیرد. نمود فقدان برنامه مدون در تألیف کتاب درسی فارسی به همین سادگی قابل مشاهده است.

برای بهبود وضعیت کتاب‌های درسی، گام نخست را صحیح برداریم؛ گام نخست شناخت وضعیت و تهیه نقشه‌ای روشمند و برنامه‌ریزی شده برای تألیف کتاب‌های زبان و ادبیات فارسی است.

دانش‌آموزان ایرانی چقدر زبان فارسی می‌دانند؟ + نمودار

چند سالی است که دغدغه‌مندان زبان فارسی انتقادات متعددی را به نحوه تألیف کتاب‌های درسی و محتوای آموزشی این منابع وارد کرده‌اند؛ اما متأسفانه چندان تأثیرگذار نبوده است. 

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: فرهنگستان زبان کتاب كتاب هاي درسي فرهنگستان زبان کتاب كتاب هاي درسي زبان و ادبیات فارسی دانش آموزان ایرانی اول و دوم دبستان کتاب های فارسی کتاب های درسی درس های کتاب آموزش زبان زبان فارسی کتاب فارسی تألیف کتاب کتاب ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۷۲۵۹۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کمبود ۷۰ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس

 

به گزارش خبرگزاری صداو سیما؛حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین پورثانی افزود: در نتیجه این غفلت‌ها امروز تقریبا ۴۵ هزار نیروی پرورشی و مشاور در مدارس فعال هستند و قریب به ۷۰ هزار نیرو کمبود داریم.

پورثاني:گفت: تقریبا از سال ۱۳۶۳ که معاونت پرورشی در وزارت آموزش و پرورش شکل گرفت و تا ۱۳۸۰ ادامه داشت، که در دولت دوم اصلاحات، معاونت پرورشی منحل شد. خیلی کار اشتباهی بود با این توجیه که معلم مدرسه باید در کلاس درس، کار تربیتی انجام دهد؛ حرف درستی که کار غلطی با آن انجام شد و حضرت آقا هم در دیدار اخیر با معلمان دقیقا به همین موضوع اشاره کردند.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۸۵ قانون احیای معاونت پرورشی و تربیت‌بدنی در مجلس شورای اسلامی به تصویب می‌رسد. بعد از ۱۸ سال که از این قانون می‌گذرد هنوز که هنوز هست، معاونت پرورشی آن‌چنان که باید باشد، نیست.

حجت‌الاسلام پورثانی گفت: در این ۱۸ سال بعد از قانون احیا، ما تقریبا یکبار جذب مربی پرورشی داشتیم و بقیه جذب‌هایی که در حوزه مربی پرورشی و مشاور صورت گرفته، در حد سالی ۷۰۰ سالی ۸۰۰ نفر بوده است. اوضاع به جایی رسیده که امروز تقریبا ۴۵ هزار نیروی پرورشی و مشاور داریم و قریب به ۷۰ هزار نیرو کمبود داریم؛ یعنی مدرسه‌ای که ۱۲۰۰ دانش آموز دارد، مدرسه‌ای که ۹۰۰ دانش‌آموز دارد، مدرسه‌ای که ۶۰۰ دانش‌آموز دارد، ما یک عنصر فعال پرورشی در آن نداریم. اگر اسم این را خیانت نگذاریم، چه باید بگذاریم؟!.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: من امروز توئیت یکی از وزرای سابق وزارت آموزش و پرورش را می‌خواندم، یاد حرف رئیس‌جمهور وقت افتادم که می‌گفت من از هر چیزی نگذرم از آن کسانی که گفتند ما ۲۰۳۰ را اجرا می‌کنیم نخواهم گذشت. معاون اول دولت، قانون اجرای ۲۰۳۰ را در دو ماه ابلاغ می‌کند، در حالیکه سند تحول به قول حضرت آقا در کشو‌های میز می‌ماند و سند تحول اجرا نمی‌شود. خیلی جالب است که در کنار عدم اجرای سند تحول، در دولت قبل، نیروی پرورشی در مدارس گرفته نمی‌شود و حتی اداره کل امور تربیتی که قلب معاونت پرورشی است، ادغام می‌شود تا کارایی خود را از دست بدهد. 

حجت‌الاسلام والمسلمین پورثانی پس از اعلام وضعیت نیروی پرورشی و وضعیت ساختاری، درباره فضا‌های پرورشی نیز افزود:
تقریبا اکثر فضا‌های پرورشی در سال‌های اخیر و قبل از روی کار آمدن این دولت، به یک متروکه تبدیل شده بودند.
ما تقریبا ۳۴۶ اردوگاه دانش‌آموزی داریم. اردوگاه‌هایی داشتیم که مثل برخی از مغازه‌ها بعد از ۲۰ و ۳۰ سال کرکره مغازه را بالا می‌کشند، واقعا کرکره اردوگاه بالا کشیده شد و مدیران اردوگاه‌ها می‌گفتند تازه پس از سال‌ها این اردوگاه‌ها، دانش‌آموز به خود دیده‌اند. 

وی گفت: در بحث محتوا هم حوزه پرورشی نه به طور صد درصدی، اما خیلی از جا‌ها به یک حوزه کناردستی و کیفیت‌بخشی تبدیل شده و دیده شده است. یعنی دیدی که به یک عنصر موثر تربیتی در مدرسه بوده به یک عنصر کناردستی تبدیل شده بود که نه کلاسی در مدرسه دارد و نه هیچی. 

آموزش و پرورش در سه ضلع اصلی کار تربیتی با مشکل مواجه است

حجت‌الاسلام والمسلمین پورثانی تصریح کرد: مربی پرورشی ما در مدرسه از ابزار لازمی که باید برای تربیت دانش آموزان بهره‌مند باشد، نیست؛ لذا عنصر محتوا، نیروی انسانی و فضا، سه ضلع اصلی کار تربیتی، امروز در هر سه این موارد مشکل داریم، کمبود داریم و احساس می‌کنیم تا رسیدن آن جایی که مطلوب است، فاصله بسیار زیادی داریم.

معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه آموزش و پرورش امروز قریب ۱۱۲ هزار مدرسه یعنی ۶۰۰ هزار کلاس درس و قریب ۱ میلیون همکار فرهنگی دارد، گفت: ظرفیت به این بزرگی حتما به تنهایی توسط آموزش و پرورش قابل جمع کردن نیست. آقا فرمودند دستگاه آموزش و پرورش با بقیه دستگاه‌ها قابل مقایسه نیست، بقیه دستگاه‌ها نیرو را استفاده می‌کنند ولی وزارت آموزش و پرورش نیروی انسانی را تربیت می‌کند. حضرت آقا فرمودند مصالح کشور و نکات دیگر را معاونت پرورشی با رویکرد عقلانی برای دانش‌آموزان جا بیاندازد؛ بنابراین ما نه فقط گروه‌های مردمی بلکه از نهاد‌های انقلابی و گروه‌هایی که دغدغه تربیت را دارند استقبال می‌کنیم.